MUZIEKEXAMENS

Muziekexamens

Examens zijn een onmisbaar onderdeel van kwalitatief goed muziekonderwijs. Ze zijn bovendien feestelijke ijkpunten op je pad naar muzikale zelfstandigheid. Examens doen is niet het doel op zich, maar een hulpmiddel om je muziekopleiding te optimaliseren.

De gefaseerde examens zoals die zijn opgenomen in de Hafabra Raamleerplannen stimuleren doelgericht studeren en de evenwichtige ontwikkeling van alle leergebieden die horen bij de instrumentale muziekopleiding.

Examens bevorderen uiteraard de kwaliteit van musiceren en het speelplezier, bovendien maken ze het rendement van het onderwijs zichtbaar.

Raamleerplannen

In de raamleerplannen kunnen docenten en muziekverenigingen lezen waar een goede muziekopleiding aan voldoet, welke eindtermen er per niveau A, B, C en D zijn, en welke eisen aan het examen worden gesteld. Een examen bestaat uit een theorie- en een praktijkgedeelte.

Ga via de knoppen hieronder naar de raamleerplannen op de site van LKCA.

Raamleerplan voor blaasinstrumenten
Raamleerplan voor slagwerk

Waar kun je examen doen

Muziekexamens waar je een landelijk erkend HaFa diploma kunt behalen worden voor leerlingen van muziekscholen met een daarvoor geldende accreditatie door die muziekscholen zelf georganiseerd.

Leerlingen van verenigingen die een eigen muziekopleiding hebben, en docenten met een eigen praktijk, kunnen voor landelijk erkende examens terecht bij Het Examenbureau onder leiding van John Groeneveld en bij Muziekexamens Brabant , een samenwerking tussen Kunstloc, BBM, FASO en EGTA. Muziekexamens Brabant werkt met 7 examenplaatsen waar elk jaar theorie- en/of praktijkexamens georganiseerd worden in samenwerking met lokale partners.

Praktische tip

Muziekverenigingen stemmen meestal samen met de betrokken muziekdocenten af wie de leerlingen en ouders informeren over de examens. Als ze de examens via Muziekexamens Brabant doen, kiezen ze meestal in overleg met elkaar wie de inschrijving doet via de website.

ONZE TIP – kies voor een werkwijze die voor alle leerlingen van de vereniging hetzelfde is, en stem goed af wie wat doet.

Theorie

Voor de theorie-examens werkt Muziekexamens Brabant samen met Muziek Examen Plein. Muziekexamens Brabant organiseert en faciliteert de examens en Muziek Examen Plein levert de examens. Het Examenbureau van John Groeneveld neemt de examens zelf op locatie af. De verschillende muziekscholen hebben hun eigen aanpak.

Als je de theorie-examens via Muziekexamens Brabant doet, dan wordt alles geregeld zodat de kandidaten digitaal theorie-examen kunnen doen. Lees op hun site wanneer er examens zijn, en hoe je de kandidaten kunt inschrijven.

Voorbereiden

De beste manier om je voor te bereiden op een theorie-examen is het volgen van theorielessen die worden gegeven door een gekwalificeerde docent. We kennen veel voorbeelden van verenigingen die dit organiseren voor de leerlingen, en dat waarderen we enorm! Als je dit niet voor elkaar krijgt, kun je de kandidaten ook op verschillende manieren individueel laten oefenen, met boeken en/of digitaal. Docenten en muziekverenigingen kunnen dit natuurlijk ook gebruiken als aanvulling op eigen theorielessen.

Praktische tips

TIP 1 – Alle theorie is per examen niveau in vier boeken te vinden. Je kunt de boeken in allerlei webshops kopen zoals hier, en op locatie in sommige muziekwinkels.

TIP 2 – Muziek Examen Plein heeft een digitale leeromgeving. In de leeromgeving wordt de muziektheorie uitgelegd en zitten oefenvragen, spelletjes, oefeningen en oefenexamens.

TIP 3 – Een andere veelgebruikte digitale leeromgeving is Earz, ook daar vind je allerlei leuke manieren om te leren en oefenen.

TIP 4 – Gratis leren en oefenen kan op allerlei plekken online, kijk bijvoorbeeld maar eens naar deze linkjes: Leerstof en voorbeeld receptieve vorming; Musictheory.net; ppsimons.nl; Frank van den Ende – Solfege lessen; Akkoorden – Drieklanken; Youtube – Solfege lessen

Praktijk

Het praktijkexamen is een individueel examen, elke leerling wordt apart beoordeeld en krijgt een individueel diploma. Maar het is vaak ook mogelijk om samen examen te doen omdat je bijvoorbeeld ook samen les hebt. Neem contact op met de organisatie van het examen als je met iemand of een groepje samen op examen wil. Voordat een leerling praktijkexamen mag doen, moet die het theorie-examen met een voldoende hebben afgesloten. Als je het theorie-examen niet gehaald hebt, dan kun je tijdens het praktijkexamen een herexamen theorie doen.

De eigen docent is verplicht bij het praktijkexamen aanwezig. De docent neemt namelijk het examen bij zijn/haar leerling(en) af. Er is een gecommitteerde bij het examen aanwezig, die gecommitteerd is vanuit de KNMO en het examen monitort. De docent is ook in de lead bij het beoordelen van het praktijkexamen, volgens de eisen van de raamleerplannen. De docent doet een voorstel voor een cijfer bij elke rubriek (zie raamleerplan). De gecommitteerde reflecteert op het voorstel, en in overleg komt het definitieve cijfer tot stand.

Voorbereiden

De docent bereidt het praktijkexamen samen met de leerling voor. Ze kiezen samen een programma dat past bij de leerling. Het programma moet natuurlijk van het juiste niveau zijn, maar het is ook erg belangrijk dat er muziekstukken op staan waar de leerling plezier in heeft! Die moet er tenslotte best een tijdje mee aan de gang kunnen. Op een examenprogramma hoeven geen solostukken (of etudes), hoe meer samenspel, hoe beter!

Naast mooie muziekstukken, bereidt de docent tijdens de lessen ook een aantal andere muzikale opdrachten voor. Een deel van deze opdrachten kun je bij Muziekexamens Brabant ook al vooraf laten beoordelen door je eigen docent. Dat noemen ze daar ‘Modulair Examen’. Lees hier wat dat betekent.

  • Uit het hoofd spelen
  • Toonladders
  • Prima Vista (een stukje melodie én ritme van blad spelen zonder eerst te oefenen)
  • Speeldictee (voor – en naspelen)
  • Improviseren

Praktische tips voor de docenten

TIP 1 – Improviseren en uit het hoofd spelen kan ook heel goed met of in één van de muziekstukken, dus dat hoeft niet apart op het programma.

TIP 2 – Maak een kort en krachtig programma (want een examen duurt maar kort).

TIP 3 – Kies voor zoveel mogelijk samenspelstukken, en laat je leerlingen daarbij ook samenspelen met andere leerlingen, familie, of vrienden.

TIP 4 – Bepaal vooraf samen met je leerlingen in welke volgorde je de stukken en de bijzondere opdrachten gaat doen tijdens het examen.

TIP 5 – Heb je vragen? Stel ze aan een collega met ervaring, of neem contact op met ons.

Praktische tips voor de kandidaten

TIP 1 – Maak een mooi programma, met voorblad.

TIP 2 – Breng kopieën mee van alle stukken die je speelt.

TIP 3 – Maak er een feestje van, want je mag eindelijk laten horen en zien waar je zo hard aan hebt gewerkt!

Een gecommitteerde bij de blazersexamens vertelt:

Voor mij is een ideaal examen meer als een soort miniconcert, waar de kandidaat zich met plezier op heeft voorbereid. Het is natuurlijk altijd spannend, en dat mag je ook zien, maar het is vooral een gaaf moment om eindelijk te laten zien waar je zo hard aan hebt gewerkt!

Als de kandidaat een mooi examenprogramma heeft gemaakt, met een voorblad met plaatjes en een duidelijke keuze in de volgorde van de examenonderdelen, nou dan weet ik al dat het goed zit! Als die kandidaat dan ook nog lekker eigenwijs heeft gekozen voor bepaalde stukken en die stukken vol karakter speelt, dan ben ik blij.

Ik hoor het liefst examens met veel samenspel, en zo min mogelijk ‘verplichte nummers’. Dus voeg vooral zoveel mogelijk samen (impro en uit het hoofd gewoon in één van de stukken doen bijvoorbeeld). Ik vind etudes onmisbaar in het lesprogramma, maar ik hoef ze niet tijdens een examen te horen – behalve wanneer de kandidaat dat zelf leuk vindt.

Ik tel geen foute noten, we trekken geen punten af als er iets mis gaat. Ik luister en kijk naar hoe ver de eigen muzikale persoonlijkheid van de kandidaat al gevorderd is, ten opzichte van het niveau A, B, C of D en de eindtermen. Daarvoor spreek ik mijn waardering uit, onder andere in een cijfer per rubriek. En daarnaast geef ik graag tips over hoe de kandidaat zich nog verder kan ontwikkelen.

Een gecommitteerde bij de slagwerkexamens vertelt:

Bij slagwerk is het programma afwisselender door de verplichte en keuzemodules. Een echt leuk examen begint voor mij met dat niet iedere leerling die bv voor A opgaat, hetzelfde programma speelt. Vervolgens laat ik de kandidaat kiezen waar hij/zij mee wilt beginnen. Dat geeft regie en vertrouwen. Dat mag ook een duet zijn bijvoorbeeld.
Naar aanleiding van het voorspelen kunnen praktijkgerichte technische oefeningen bevraagd worden.

Een stuk improviseren hoort er natuurlijk ook bij. Dat kan volledig vrij of met voor en naspelen (en dan kun je de rollen ook omdraaien). Een van de werken uit het hoofd, of een gedeelte ervan mag ook niet ontbreken.

Mochten er meerdere leerlingen voor modules opgaan is het bijzonder leuk om ensemble stukken te vinden waar allerlei verschillende instrumenten aan bod komen. Samenspel verhoogt de speelvreugde!

Bij combinatie examens van bijvoorbeeld 1 verplicht A en 1 keuzemodule, ontkom je er niet aan dat kandidaten meer muziekstukken voorbereiden dan ze tijdens het examen kunnen spelen. Ik overleg dan met de docent welke stukken er gespeeld gaan worden.
Er wordt zelden examen gedaan met 1 verplichte module en de 2 keuzemodules. Wil je je echt goed voorbereiden dan splits je dit op.