Lobbyen
Als je goed wilt lobbyen is het belangrijk om te weten wat dat precies inhoudt, hoe de gemeente werkt, bij wie je moet zijn met je lobbydoel en wanneer je het beste in actie kunt komen. Op ons symposium Toekomstmuziek van 5 april 2025 gaven Nanja van Rijsse en Gon Boers twee ontzettend interessante workshops over lobbyen en invloed op lokaal beleid. Hieronder zetten we alle handige informatie uit die sessies op een rijtje!
Wat is lobbyen?
Lobbyen is het uitleggen aan politici en ambtenaren wat voor jou heel belangrijk is en ze overtuigen om beslissingen te nemen die voor jou (en je achterban) gunstig zijn. Lobbyen kan op vele verschillende manieren. Denk aan een praatje op een netwerkborrel, een brief schrijven met vragen en/of ideeën, het starten van een petitie, het schrijven van een manifest of een gesprek met een raadslid.
Waarom lobbyen?
Wist je dat lokale gemeenten de beslissingen nemen over meer dan 60% van het cultuurgeld? Daarom is het zo belangrijk dat de mensen van de gemeente weten wat er speelt. Hierdoor weten zij wat het probleem / de vraag is zodat ze er iets mee kunnen doen.
Tip: Media-aandacht helpt om de urgentie van een probleem te benadrukken.
Tip: Lobby altijd vanuit het algemeen belang, niet alleen het belang van je eigen vereniging.
Invloed op lokaal beleid
De gemeente bestaat uit meerdere organen en groepen mensen die van belang zijn voor je lobby. Het is goed om te weten wie wat doet, en wie waarvoor verantwoordelijk is. Daarnaast is niet voor iedere speler hetzelfde belangrijk: zijn ze op zoek naar een onderwerp om zich mee te profileren, of moet het vooral niet teveel gedoe opleveren?
Het college van burgemeester en wethouders is eindverantwoordelijk voor het beleid en de uitvoering daarvan, en geeft opdracht tot het maken van beleid. Zij worden benoemd door de gemeenteraad. Voor het college is het belangrijk dat er geen grote problemen zijn, dat ze de spreekwoordelijke bananenschil vermijden.
Gemeenteraadsleden stellen de kaders voor nieuw beleid en controleren of de uitvoering van het beleid wel goed gaat. Ze zijn volksvertegenwoordiger, dus wat de gemeenschap nodig heeft is voor deze groep mensen belangrijk. Met die onderwerpen kunnen ze zich profileren, vooral in campagnetijd!
Beleidsambtenaren zijn de experts op hun gebied, en helpen bij het ontwikkelen en uitvoeren van het beleid. Voor deze groep is het belangrijk dat onderwerpen niet leiden tot heel veel gedoe.
Toptip van workshopleider Gon Boers:
zoek persoonlijk contact met de fractieleden van de politieke partijen! Een brief sturen is natuurlijk altijd goed, maar zelf komen vertellen wat voor jullie zo belangrijk is maakt pas echt indruk.
Je bent bij de meeste partijen welkom om iets te komen vertellen bij de fractievergaderingen.
Gebruik maken van het moment
Het liefst kies je een moment waarop degene op wie je je richt ook iets kan doen met je oproep. Dat betekent dat je niet alleen intern kijkt naar een goede timing, maar dat je juist extern op zoek gaat naar goede momenten voor je lobby. Goede momenten om te lobbyen hangen sterk samen met de werkwijze van de overheid. Beleid wordt volgens een vast proces gemaakt.
Nieuw beleid in voorbereiding: lever input bij beleidsmedewerkers en college voor de inhoud.
Behandeling in de commissie: spreek in zodat commissieleden jullie belang kunnen benadrukken of toevoegen.
Vaststellen door de gemeenteraad: spreek in om de raadsleden te overtuigen voor, of tegen het nieuwe beleid te stemmen.
Elke gemeente publiceert op haar website de agenda van de gemeenteraad. Hierop zie je wanneer beslissingen worden behandeld. De leden van het college weten wanneer nieuw beleid zal worden voorbereid door de beleidsmedewerkers.
Tip: Kom je er niet uit? Bel of mail dan de griffie. Dit is de ondersteuning van de gemeenteraad en zij weten alles over het proces. Ze staan bewoners ook graag te woord als ze vragen hebben over het proces en de planning.
Tip: Maak gebruik van de verkiezingen. Juist als politieke partijen hun programma’s schrijven is het handig om te lobbyen. Commissie- en raadsvergaderingen zijn openbaar en politieke partijen vinden het fijn om van je te horen! Zeker in de periode voor er nieuwe verkiezingen komen, zullen er zo min mogelijk besluiten genomen worden die negatief zijn voor de samenleving: politieke partijen willen immers stemmen winnen.
Het Lobby Stappenplan
- Hoe ziet je lobbyteam eruit? Wie zitten er in het team, welke rollen zijn er, en wat voor afspraken maken jullie over samenwerken?
- Wat is je Lobbydoel? Pak kleine doelen, als stapjes, die samen het grotere doel helpen bereiken.
- Wie heeft de macht? Op wie richt je je lobby? Kies een bestuursniveau en spelers(s) (volksvertegenwoordigers, bestuurders, ambtenaren) en breng de belangen van die persoon/personen in kaart
- Wanneer ga je lobbyen? Wat zijn de belangrijkste momenten om in actie te komen voor je lobby?
- Wat heb je te bieden? Zorg er voor dat je relevante informatie over een bepaald onderwerp/probleem hebt die nuttig is voor de beleidsmakers.
- Met wie trek je op? Zoek andere organisaties die hetzelfde doel hebben. Samen sta je sterker!
- Maak een actieplan.
Zoek je nog meer inspiratie en verdieping? Kijk dan hier op de website van Kunstloc, of hier op de website van LKCA.
Wil je er echt diep induiken, bestel dan het boek Leer Lobbyen in één Dag van De Creatieve Coalitie.
Tip: Hoe eerder hoe beter, de ambtenaren zijn al lang met beleid bezig voordat het op de agenda van de gemeenteraad komt.
Tip: Lobby voordat er besluiten genomen worden. Beeldvormende vergaderingen zijn de start van een besluitvormingsproces en in deze vergaderingen kun je inspreken. Maak daar dus ook gebruik van. Besluiten worden genomen door de raad en bij een raadsvergadering staat het besluit meestal al bijna vast.
Tip: Sympathieke acties werken vaak beter dan protesteren. Zorg er ook voor dat je iets doet wat vertrouwd voor je is, zodat je je op je gemak voelt.
Tip: Benader de partijen en de portefeuillehouder persoonlijk. Zorg voor een goede relatie met de beleidsambtenaar. Bij grotere gemeenten: neem contact op met de raadsleden uit je eigen kern.
Tip: Nodig het college uit voor al je concerten. Zorg voor een persoonlijke uitnodiging en zet ze in het zonnetje als ze komen: vang ze op, spreek ze aan en heet ze welkom in je presentatie.
Voorbeelden van lobbydoelen
Deze voorbeelden zijn genoemd door deelnemers aan het symposium
- Een concertzaal bouwen/inrichten.
- Cultuurbeleid vernieuwen (want dat is al jaren niet gedaan of geïndexeerd).
- Een cultuurcoördinator om het buitenschoolse muziekonderwijs te ondersteunen.
- Muziekschool herinrichten/nieuw leven inblazen.
- Parkeerproblemen bij de repetitielocatie oplossen.
- Zorgen voor een repetitielocatie voor meerdere verenigingen.
En de laatste belangrijke tip:
Ook als je lobby actie niet succesvol is, is het wel waardevol! Je hebt contact gelegd, en dat kan later van pas komen.
